Συνοπτικά συμπεράσματα ερευνητικού προγράμματος

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Εργαστήριο Μελισσοκομίας – Σηροτροφίας

Ερευνητικό Πρόγραμμα στο πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος βελτίωσης της παραγωγής & εμπορίας των προϊόντων της μελισσοκομίας 2008 – 2010

Πρόγραμμα συγχρηματοδοτούμενο κατά 50% από την Ε.Ε. (Καν. Ε.Κ. 1234/07) και κατά 50% από τον Τακτικό Προϋπολογισμό

Διάγνωση και η αντιμετώπιση της νοσεμίασης που προκαλείται από το N. ceranae με εναλλακτικούς και συμβατικούς τρόπους

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Τα συμπεράσματα από το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα συνοψίζονται ως εξής:

α) Για την διάγνωση της ασθένειας είναι σημαντική η μέθοδος δειγματοληψίας γιατί υπάρχει ανισοκατανομή των προσβεβλημένων μελισσών από Νοσεμίαση στην κυψέλη. Προτείνεται ως αντιπροσωπευτικό δείγμα για μια κυψέλη ο αριθμός 60 μελισσιών από την είσοδο (νεκρές ή συλλέκτριες) ή από το εσωτερικό της κυψέλης 10 μέλισσες από κάθε πλαίσιο

β) Το Εργαστήριο Μελισσοκομίας-Σηροτροφίας ανάπτυξε μέθοδο διαχωρισμού της Nocema apis από την Nocema ceranae με μοριακές τεχνικές. Από την εξέταση μεγάλου αριθμού δειγμάτων από διαφορετικές περιοχές της χώρας διαπιστώθηκε ότι το 85% των άρρωστων μελισσών ν προσβλήθηκε από το Ν. ceranae. Το πρωτόζωο αυτό έχει εξαπλωθεί σ’ όλη τη χώρα

γ) Από την δοκιμή των σκευασμάτων και μέσων προφύλαξης αντιμετώπισης της ασθένειας διαπιστώθηκαν τα εξής:

Vita Feed Gold: Χρησιμοποιείται στο σιρόπι σε αναλογία 10g/100 ml σιρόπι1 L σε κάθε μελίσσι χορηγείται ένα λίτρο θεραπευτικού σιροπιού την εβδομάδα για 3 εβδομάδες. Στο ζαχαροζύμαρο προστίθενται 100g σε κάθε 1 Κιλό ζαχαροζύμαρο. Διεγείρει τα μελίσσια για την εκτροφή νέου γόνου, ο ρυθμός αντικατάστασης των μελισσών είναι μεγαλύτερος από τον ρυθμό απωλειών και αυτό πιθανόν να συμβάλει στον περιορισμό της ασθένειας. Αποτελεσματικότητα στο σιρόπι 85% . Στο ζαχαροζύμαρο η αποτελεσματικότητά μειώνεται τους χειμωνιάτικους μήνες στο 56%. Είναι φυτικό σκεύασμα δεν αφήνει κατάλοιπα στο μέλι.

Nosestat: Χρησιμοποιείται τόσο στο σιρόπι (10g/100 ml) όσο και στο ζαχαροζύμαρο (5 ml από την ανάμιξη σε κάθε 1 Κg ζαχαροζύμαρο). Στο σιρόπι η αποτελεσματικότητά του είναι μέτρια (68%) και στο ζαχαροζύμαρο μικρή (40%). Δεν αφήνει υπολείμματα στο μέλι.

Protofil:Χρησιμοποιείται στο σιρόπι σε αναλογία 20 ml/ L. Σε κάθε μελίσσι χορηγούνται 250 ml θεραπευτικού σιροπιού δύο φορές με ενδιάμεσα διαστήματα μιας εβδομάδας. Η αποτελεσματικότητα του είναι μικρή έως μέτρια και κυμαίνεται από 45 έως 73%. Είναι φυτικό σκεύασμα διεγείρει την εκτροφή του γόνου, η χρήση του δεν αφήνει κατάλοιπα στο μέλι.

Θυμόλη: Χρησιμοποιήθηκε στο σιρόπι σε αναλογία 1 γραμ. θυμόλη σε 15 L σιροπιού. Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία θανατώνει τους σπόρους της Νοσέμωσης. H αποτελεσματικότητα της θυμόλης στο σιρόπι εναντίον της Νοσέμοσης, κυμάνθηκε από 65% έως και 96%. Το μεγάλο εύρος στην αποτελεσματικότητα της θυμόλης , οφείλεται κυρίως στην κατάσταση του μελισσιού και στην εποχή επέμβασης. Σχετικά μεγάλα μελίσσια, με άφθονη γύρη, καλή βασίλισσα την Ανοιξη αντιμετωπίζουν πολύ καλύτερα την ασθένεια από μικρά μελίσσια τα οποία στερούνται πρωτεϊνικής διατροφής και δυνατότητες ανανέωσης του πληθυσμού τους. Η χορήγηση θυμόλης 6,25% στο σιρόπι δεν δημιουργεί προβλήματα υπολειμμάτων στο μέλι. Η ουσία προτείνεται για μελισσοκομική χρήση από τον Καν. 889/2008 για την Βιολογική Γεωργία.

Σκόρδο: Χρησιμοποιήθηκε τόσο στο ζαχαροζύμαρο όσο και στο σιρόπι (5 g σκόνης σκόρδου για κάθε 1 kg σιρόπι ή ζαχαροζύμαρο) . Η αποτελεσματικότητα του ήταν μικρή έως μέτρια και κυμαίνεται από 35% έως 70% στο σιρόπι και από 20 έως 48% στο ζαχαροζύμαρο. Από τα in vitro πειράματα στο εργαστήριο η θυμόλη και το οξικό οξύ βρέθηκαν ότι καταστρέφουν τα σπόρια της νοσεμίασης. Οι δύο αυτές ουσίες μπορούν να αξιοποιηθούν στην πράξη.

Γενικότερο συμπέρασμα: Η αντιμετώπιση της Νοσεμίασης η οποία προκαλείται από το πρωτόζωο Nocema ceranae, θα πρέπει πρώτα να στηρίζεται σε χειρισμούς που ενδυναμώνουν την άμυνα του μελισσιού όπως είναι τα δυνατά μελίσσια, η καλή πρωτεϊνική διατροφή ιδιαίτερα το φθινόπωρο και η σωστή αντιμετώπιση της βαρρόα.

Στις περιπτώσεις εκείνες που παρά τα μέτρα υγιεινής, εμφανιστεί η ασθένεια,

προτείνεται τους ανοιξιάτικους μήνες η χορήγηση θυμόλης στο σιρόπι τους δε

χειμωνιάνικους μήνες η χορήγηση ζαχαροζύμαρου με ή χωρίς Vita Feed Gold η Nosestat.